
همهچیز درباره شارژ گاز کولرگازی: نشانههای کمبود و روشهای شارژ
کولرهای گازی بر اساس یک چرخهی تبریدی کار میکنند که قلب آن یک گاز مبرد (Refrigerant) است. این گاز با گردش در میان اجزای سیستم مانند کمپرسور، کندانسور (رادیاتور خنککننده بیرونی)، اواپراتور (رادیاتور خنککننده داخلی) و شیر انبساط (اکسپنشن ولو) بهصورت مداوم تغییر فاز میدهد و حرارت را از محیط داخلی جذب کرده و به محیط خارجی منتقل میکند. بدیهی است که هرگونه افت یا کمبود گاز، باعث اختلال در عملکرد صحیح سیکل تبرید و در نتیجه کاهش راندمان خنککنندگی خواهد شد. ازهمینرو، شناخت دقیق زمان مناسب برای شارژ کولرگازی و آشنایی با نشانههای کمبود گاز اهمیت ویژهای دارد.
علاوه بر این، نحوهی شارژ کولرگازی نیز بسیار مهم است. اگر عملیات شارژ بهصورت غیر حرفهای یا با استفاده از گاز نامناسب انجام شود، حتی اگر کولر گازی تا مدتی بهظاهر خنک کنندگی داشته باشد، بهمرور زمان دچار مشکلات جدی (از جمله صدمه دیدن کمپرسور) خواهد شد. در این نوشته به همهی این موارد میپردازیم.
فهرست مطالب
نقش گاز در کولرگازی
گاز مبرد در سیکل تبرید
گاز مبرد حین حرکت در سیکل تبرید، گرمای محیط داخلی را جذب کرده و با ورود به کمپرسور متراکم میشود. سپس در کندانسور که در فضای بیرونی قرار دارد، گرمای خود را از دست میدهد و به حالت مایع درمیآید. در اواپراتور، این مایع با تبخیر مجددش، حرارت محیط را کاهش میدهد و هوای خنک را به داخل اتاق هدایت میکند. اگر مقدار این گاز کمتر از حد استاندارد باشد، بخشی از اواپراتور قادر به تبخیر کامل گاز نخواهد بود و راندمان خنککنندگی کاهش پیدا میکند.
تأثیر کمبود گاز بر مصرف انرژی
شارژ کولرگازی در حد استاندارد نهتنها کولر را قادر میسازد تا کارایی مطلوب داشته باشد، بلکه به کاهش مصرف برق نیز کمک میکند. کولری که گاز کافی ندارد، برای جبران ظرفیت خنککنندگی از دسترفته، بیشتر کار میکند و در نتیجه برق بیشتری مصرف میکند. این موضوع سبب افزایش هزینههای برق مصرفی و همچنین فرسودگی سریعتر قطعات داخلی میشود.
اثرات نشتی گاز بر محیط زیست
نشتی گاز مبرد علاوه بر تأثیر مستقیم بر کارایی سیستم، در صورت تداوم، اثرات مخربی بر محیط زیست داشته باشد. برخی از مبردهای قدیمی (مانند R22) دارای پتانسیل تخریب لایهی اوزون هستند و ممنوعیتهای زیادی در زمینهی تولید و استفاده از آنها اعمال شده است. هرگونه بیدقتی در فرایند شارژ کولرگازی میتواند باعث نشتیهای غیرقابل جبران شود. به همین دلیل توجه به نکات استاندارد حین شارژ و سرویس کولرگازی حائز اهمیت است.

اگر عملیات شارژ بهصورت غیر حرفهای یا با استفاده از گاز نامناسب انجام شود، حتی اگر کولر گازی تا مدتی بهظاهر خنک کنندگی داشته باشد، بهمرور زمان دچار مشکلات جدی (از جمله صدمه دیدن کمپرسور) خواهد شد.
زمان مناسب برای شارژ گاز کولرگازی
بررسی سالیانه
بهترین روش برای پیشگیری از مشکلات احتمالی و اطمینان از وجود مقدار گاز مناسب در سیستم، بررسی منظم کولرگازی حداقل یک بار در سال است. در این بررسی، تکنسین متخصص با استفاده از گیج فشار، میزان فشار گاز کولرگازی را اندازهگیری میکند تا مشخص کند آیا نیاز به شارژ کولرگازی وجود دارد یا خیر.
قبل از شروع فصل گرما
یکی از بهترین زمانها برای بازدید و سرویس کولرگازی، اواخر زمستان یا اوایل بهار است؛ پیش از آنکه فصل گرما آغاز شود. این بازه بهترین زمان برای شارژ کولرگازی محسوب میشود؛ چرا که به محض ورود به تابستان و افزایش درجهی حرارت، کولرگازی باید در بالاترین راندمان خود کار کند.
نشانههای کمبود گاز
علاوه بر بازدید دورهای، اگر نشانههایی از کمبود گاز مشاهده شود (مانند کاهش خنککنندگی، یخزدگی اواپراتور و غیره)، لازم است در اسرع وقت نسبت به بررسی و شارژ کولرگازی اقدام شود. ادامهی استفاده از کولری که گاز ناکافی دارد، میتواند به کمپرسور و سایر قطعات آسیب جدی وارد کند.

نشانههای کمبود گاز کولرگازی
کاهش محسوس خنککنندگی
واضحترین علامت کمبود گاز در کولر، کاهش قدرت خنککنندگی است. اگر کولرگازی در همان تنظیمات پیشین (مثلاً دمای ۲۴ درجه) نتواند بهخوبی اتاق را خنک کند یا زمان بیشتری برای رسیدن به دمای مطلوب نیاز داشته باشد، احتمال کمبود گاز وجود دارد.
یخزدگی لولهها و اواپراتور
در حالت کلی، بخشی از لولههای اواپراتور هنگام خنکسازی خنک هستند، اما یخزدگی نشانهای از اختلال در چرخهی تبرید است. کمبود گاز باعث میشود بخشهایی از اواپراتور بیش از حد سرد شوند و به دمای انجماد برسند. در این حالت، شما با باز کردن پنل داخلی و بررسی لولهی برگشت، متوجه یخزدگی شوید.
طولانی شدن سیکل کار کمپرسور
زمانیکه گاز کافی در سیستم وجود ندارد، کولرگازی برای جبران کاهش خنککنندگی مجبور است مدت زمان بیشتری روشن بماند. این موضوع هم موجب افزایش مصرف برق میشود و هم میتواند نشانهای مبنی بر کمبود گاز یا وجود نشتی باشد.
صدای غیرطبیعی کمپرسور
در برخی موارد، وقتی کولرگازی با کمبود گاز کار میکند، فشار روی کمپرسور افزایش مییابد و این فشار غیرمتعادل میتواند صدای بیشتری ایجاد کند. البته صداهای غیرطبیعی میتواند علل دیگری نیز داشته باشد، اما درصورت مشاهدهی این مشکل همراه با کاهش خنککنندگی، احتمال کمبود گاز بالاست.
روشن و خاموش شدن مداوم
یک کولرگازی سالم در طول یک سیکل کاری مشخص، کمپرسور را روشن میکند تا دما را به حد تعیین شده برساند و سپس به حالت استراحت میرود. اما زمانیکه گاز کافی نباشد، کمپرسور برای دستیابی به دمای مطلوب بیش از حد کار میکند و بهدلیل حفاظت از خود، با فرکانس بیشتری خاموش و روشن میشود.
انواع گاز مبرد در کولرهای گازی
پیش از آنکه با روشهای شارژ کولرگازی آشنا شویم، بهتر است به انواع متداول گاز مبرد اشارهای داشته باشیم؛ چرا که هر نوع گاز مبرد، نیازهای خاص خود را در شارژ، فشار کارکرد و نحوهی کنترل دارد.
گاز R22
گاز R22 که با نام کلرو دیفلورو متان نیز شناخته میشود، سالها در انواع کولرهای گازی مورد استفاده بوده است. این گاز به دلیل قیمت مناسب و خواص ترمودینامیکی قابلقبول بسیار محبوب است، اما بهعلت تأثیر مخربی که بر لایهی اوزون دارد، امروزه در بسیاری از کشورها ممنوع یا محدود شده است. هرچند همچنان برخی کولرهای گازی قدیمی از R22 استفاده میکنند.
گاز R410A
گاز R410A ترکیبی از دو مبرد مختلف (R125 و R32) است و به دلیل فشار کاری بالاتر، کارایی خنککنندگی بهتری دارد. این گاز در مقایسه با R22 آسیب کمتری به محیط زیست وارد میکند و در کولرهای گازی نسل جدید بیشتر استفاده میشود. فراموش نکنید که فشار عملکرد R410A از R22 بالاتر است و درنتیجه تجهیزات شارژ و همچنین لولههای کولرگازی باید برای تحمل این فشار طراحی شده باشند.
گاز R32
گاز R32 یکی از جدیدترین مبردهاست که بهدلیل داشتن شاخص تخریب لایهی اوزون برابر با صفر و گرمایش پایینتر، از محبوبیت رو به رشدی برخوردار است. بسیاری از برندهای معتبر کولرگازی، محصولاتی با استفاده از گاز R32 عرضه میکنند. نحوهی شارژ این گاز نسبت به R410A کموبیش مشابه است، اما توصیه میشود حتماً از افراد حرفهای برای انجام آن کمک گرفته شود.
مبردهای جایگزین
تعداد دیگری از مبردهای ترکیبی در بازار وجود دارند که بهعنوان جایگزین R22 معرفی شدهاند (مانند R407C و R417A). اگر قصد تعویض یا ارتقای گاز کولرگازی قدیمی خود را دارید، حتماً باید نظر یک تکنسین متخصص را جویا شوید تا از سازگاری گاز جدید با سیستم اطمینان حاصل کنید.

روشهای استاندارد شارژ کولرگازی
در ادامه به روشها و مراحلی میپردازیم که یک تکنسین مجرب برای شارژ کولرگازی طی میکند. تأکید میکنیم که انجام دقیق و صحیح هر مرحله، نقش مهمی در عملکرد مطلوب دستگاه دارد.
آمادهسازی ابزارها و وسایل مورد نیاز
کپسول گاز مناسب (مطابق با نوع کولرگازی)
ترازو برای سنجش دقیق وزن گاز تزریقشده
مانیفولد گیج (Manifold Gauge) شامل دو گیج فشار (فشار بالا و فشار پایین) و شیلنگهای مربوطه
پمپ وکیوم برای تخلیهی هوا و رطوبت داخل سیستم (در صورت نیاز)
ابزارهای ایمنی مانند دستکش، عینک محافظ و …
بررسی نشتی گاز
پیش از اضافه کردن گاز، ابتدا باید مطمئن شد که سیستم نشتی ندارد؛ در غیر این صورت، تمامی زحمات شارژ هدر میرود. بهترین روش برای بررسی نشتی، استفاده از دستگاههای نشتیاب الکترونیکی یا اسپریهای مخصوص تشخیص نشتی (Leak Detector) است. اگر نشتی شناسایی شد، باید ابتدا محل آن تعمیر شود و سپس به سراغ شارژ گاز رفت.
تخلیه و وکیوم سیستم (در صورت نیاز)
در بسیاری از موارد، مخصوصاً وقتی کولرگازی به هر دلیلی باز و بسته شده یا تعویض قطعات انجام گرفته، قبل از شارژ باید وکیوم صورت گیرد. این کار با پمپ وکیوم انجام میشود تا هوای درون لولهها و واحدهای داخلی کاملاً تخلیه شود. وجود هوای اضافی یا رطوبت در سیکل تبرید میتواند باعث کاهش کارایی و آسیب به قطعات داخلی شود.
شارژ گاز کولرگازی به روش وزنی
یکی از دقیقترین روشها، استفاده از ترازو برای کنترل میزان گاز تزریقی است. هر کولرگازی دارای برچسب مشخصات (Name Plate) است که نوع گاز و مقدار استاندارد آن را مشخص میکند. در این روش، پس از اطمینان از خلا کامل در سیستم، کپسول گاز را به مانیفولد وصل میکنند و با کنترل شیر روی گیج، مقدار گاز استاندارد را به دستگاه تزریق میکنند. تکنسین همزمان با ترازو، وزن کپسول را اندازه میگیرد تا دقیقاً به مقداری که کارخانه توصیه کرده است برسد.
شارژ گاز با استفاده از فشار و دمای کاری
در برخی موارد، بهویژه در هنگام شارژ مکمل (توپآپ)، تکنسین با استفاده از گیج فشار و دمای محیط تصمیم میگیرد چه مقدار گاز اضافه کند تا فشار مدار کمفشار و پرفشار به محدودهی توصیهشده برسد. این روش بیشتر برای زمانی مناسب است که سیستم به طور کامل بدون گاز نشده باشد. بااینحال، روش فشار و دما معمولاً نسبت به روش وزنی خطای بیشتری دارد و حتماً باید توسط فرد حرفهای و با تجربه انجام شود.
کنترل نهایی
پس از شارژ، دستگاه را روشن کرده و مدت زمانی (مثلاً ۱۵ تا ۲۰ دقیقه) اجازه دهید تا به شرایط پایدار برسد. سپس فشارهای کمفشار و پرفشار، آمپر مصرفی کمپرسور و دمای خروجی هوا را بررسی کنید. اگر تمامی پارامترها در محدودهی استاندارد باشند، عمل شارژ کولرگازی با موفقیت انجام شده است.
نکات و توصیههای ایمنی
استفاده از تجهیزات استاندارد: بهخصوص در مورد پمپ وکیوم و مانیفولد گیج، باید حتماً از برندهای معتبر و سالم استفاده شود تا دقت و ایمنی کار تضمین گردد.
عینک و دستکش محافظ: گاز مبرد در تماس با پوست باعث سوختگی سرما (Frostbite) میشود و در تماس با چشمها بسیار خطرناک است. بنابراین حین کار استفاده از ابزار محافظتی ضروری است.
انجام عملیات توسط تکنسین حرفهای: اگر سابقهی فعالیت در زمینهی تأسیسات و تعمیر کولرگازی ندارید، هرگز بهتنهایی سراغ شارژ کولرگازی نروید. این کار علاوه بر اینکه به تخصص نیاز دارد، میتواند خطرناک هم باشد.
وکیوم حتماً در شرایط سرد انجام شود: شارژ گاز باید در دمای خنک یا در سایه انجام شود تا اندازهگیری فشار و دما دقیقتر باشد.
عدم اختلاط گازها: اگر کولر شما با گاز R22 کار میکند، هرگز نباید آن را با R410A شارژ کنید و بالعکس. اختلاط گازها میتواند صدمات جبرانناپذیری به سیستم وارد کند.
نکات مهم پس از شارژ کولرگازی
بررسی منظم: حتی پس از شارژ نیز به بررسی فشار گاز و عملکرد کلی دستگاه در دورههای زمانی منظم بپردازید تا درصورت وجود نشتی جزئی، بهموقع متوجه شوید.
تمیز کردن فیلترها و کویلها: تمیز بودن فیلترهای هوای داخلی و کویلهای کندانسور بیرونی به بهبود راندمان خنککنندگی کمک میکند و از افزایش فشار اضافه بر کمپرسور جلوگیری میکند.
کنترل ترموستات: مطمئن شوید که تنظیمات دما در کولرگازی درست عمل میکند. ترموستات معیوب باعث روشن ماندن بیمورد کمپرسور و بهدنبال آن افت فشار گاز و افزایش مصرف برق میشود.
محل نصب یونیت خارجی: حواستان باشد که یونیت بیرونی (کندانسینگ یونیت) در محلی با جریان هوای مناسب قرار داشته باشد تا انتقال حرارت به خوبی انجام شود.
خاموش کردن کولر در فصول سرد: اگر در زمستان از کولرگازی استفاده نمیکنید، بهتر است برای مدتی آن را روشن نکنید یا حداقل از حالت گرمایشی آن فقط در صورت نیاز استفاده کنید. کار کردن کمپرسور در دماهای بسیار پایین فشار زیادی به قطعات میآورد.
مشکلات رایج در فرآیند شارژ کولرگازی
تزریق بیش از حد گاز (Overcharge): اگر تکنسین تجربه و ابزار کافی نداشته باشد و گاز بیشازحد تزریق کند، فشار بالای سیستم میتواند منجر به آسیب به کمپرسور یا اتصالات شود.
تزریق کم گاز (Undercharge): در صورت عدم رعایت میزان دقیق یا نشتی کوچک، ممکن است سیستم به مقدار کافی گاز نرسد و مشکل خنککنندگی همچنان پابرجا بماند.
آلودگی و وجود رطوبت در مدار: عدم وکیوم صحیح یا استفاده از ابزارهای کثیف باعث ورود آلودگی و رطوبت به سیکل شود که در بلندمدت کارایی را کاهش داده و به قطعات آسیب میرساند.
انتخاب نوع اشتباه گاز: مهم است که بدانید کدام نوع گاز برای کولرگازی شما طراحی شده است. در صورت استفاده از گاز نامناسب، کولر نهتنها راندمان مطلوبی نخواهد داشت، بلکه ممکن است کمپرسور بسوزد.
عدم توجه به دمای محیط و شرایط کارکرد: شارژ کولرگازی باید در شرایط محیطی مناسبی صورت گیرد تا اندازهگیریها دقیق باشد. شارژ در دماهای بسیار گرم یا بسیار سرد اندازهگیری فشار را دچار خطا میکند.
درخواست شارژ گاز کولر گازی
واقعیت این است که داشتن اطلاعات کافی در خصوص زمان مناسب برای شارژ، نشانههای کمبود گاز و شیوههای استاندارد این عملیات، نهتنها از صرف هزینههای اضافه در آینده جلوگیری میکند، بلکه طول عمر کولرگازی شما را نیز تضمین میکند. مهمترین نکات را میتوان به شکل زیر خلاصه کرد:
•بررسی منظم: انجام سرویس سالیانه و اطمینان از عدم نشتی گاز.
•تشخیص کمبود گاز: از طریق علائمی مانند کاهش خنککنندگی، یخزدگی لولهها و کارکرد طولانی کمپرسور.
•استفاده از گاز مناسب: با توجه به نوع کولرگازی (R22، R410A، R32 و …) و درنظر گرفتن الزامات محیطزیستی و فنی.
•روش استاندارد شارژ: عموماً تخلیه و وکیوم در صورت نیاز و سپس شارژ دقیق گاز به روش وزنی و با توجه به فشار توصیهشده.
•نگهداری پس از شارژ: شامل تمیز کردن فیلترها، بررسی فشار و توجه به محل نصب یونیت خارجی.
با رعایت تمامی نکات فوق و سپردن کار به دست افراد حرفهای، کولرگازی شما میتواند سالها بدون دردسر کار کند. فراموش نکنید که یک شارژ درست و اصولی کلید دستیابی به بالاترین بهرهوری و کمترین هزینهی تعمیرات است.
اگر به دنبال یک تیم متخصص و قابل اعتماد برای اجرای خدمات شارژ کولرگازی، سرویس، تعمیر و نگهداری انواع سیستمهای تهویه مطبوع هستید، ایران صنعت تاسیسات انتخابی مطمئنی برای شماست. ما با برخورداری از کادر فنی مجرب، تجربهی طولانی در زمینهی تأسیسات مکانیکی و الکتریکی، و ارائهی یکسال گارانتی خدمات، به شما اطمینان میدهیم که کارمان را با بهترین کیفیت و در کوتاهترین زمان انجام خواهیم داد.
ایران صنعت تاسیسات با رعایت استانداردهای روز دنیا، استفاده از تجهیزات تخصصی و همچنین آگاهی از آخرین فناوریها در حوزهی مبردهای دوستدار محیط زیست، خدماتی متمایز ارائه میدهد. اگر قصد شارژ کولرگازی یا هرگونه سرویس و تعمیر دیگر در حوزهی تأسیسات را دارید، با ما تماس بگیرید: ۴۴۴۵۴۵۹۸-۰۲۱
چه امتیازی به اطلاعات این صفحه میدهید؟
میانگین امتیازات 5 / 5. تعداد ثبت شده: 1
تا به حال امتیازی ثبت نشده است! اولین نفر شما باشید.
از این که این مطلب مورد پسند شما نبود عذر خواهی میکنیم.
در بهبود کیفیت خدمات همراه ما باشید
چطور میتوانیم این مطلب را بهتر کنیم؟
Related Posts
کولرگازی با چی کار میکنه؟ آشنایی با نحوه عملکرد و اجزای اصلی
4.5 (16) کولرگازی با چی کار میکنه؟ آشنایی با نحوه عملکرد و اجزای اصلی وقتی…
علائم سوختن کمپرسور کولرگازی: بررسی دلایل و راهکارها
4.1 (15) علائم سوختن کمپرسور کولرگازی: بررسی دلایل و راهکارها کمپرسور را میتوان قلب سیستم…
چرا بدنه کمپرسور برق دارد؟ بررسی دلایل و راهکارها
4.4 (15) چرا بدنه کمپرسور برق دارد؟ بررسی دلایل و راهکارها بسیاری از کاربران کولرگازی…
علت یخ زدن لولههای کولرگازی: بررسی دلایل و راهکارها
4.4 (12) علت یخ زدن لولههای کولرگازی: بررسی دلایل و راهکارها یکی از مشکلات متداول…